![](/media/lib/580/n-radajezyka-d44458b0b4d79db088babb67443f1882.jpg)
Za kilkanaście miesięcy zaczną obowiązywać nowe reguły polskiej pisowni
15 maja 2024, 16:24Rada Języka Polskiego ogłosiła, że od 1 stycznia 2026 roku w życie wejdzie kilka zmian w polskiej pisowni. Zmiany te dotyczą niektórych zasad używania wielkich i małych liter, pisowni łącznej lub rozdzielnej oraz używania łącznika. Celem zmian jest ujednolicenie zasad oraz ułatwienie ich nauczenia się i stosowania. Zmiany wejdą w życie za kilkanaście miesięcy, pozostało więc sporo czasu, by przyswoić sobie nowe zasady.
![](/media/lib/579/n-wiewiorka-db3fb751ecbc248c45e4fa6c70e0ef25.jpg)
Wiewiórki ludzi czy ludzie wiewiórki? Kto kogo zaraził trądem?
6 maja 2024, 11:38Badacze ze Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i USA udowodnili, że wiewiórki na Wyspach Brytyjskich już w średniowieczu były nosicielami wywołującymi trąd bakterii Mycobacterium leprae oraz odkryli związek pomiędzy patogenem u wiewiórek, a lokalną ludzką populacją. Trąd, który w Europie uważamy za chorobę przeszłości, wciąż atakuje każdego roku około 200 000 osób na świecie.
Dieta wegetariańska a niedokrwistości
30 kwietnia 2024, 08:40Koagulologia, badania służące ocenia stopnia krzepliwości krwi
28 kwietnia 2024, 09:42Koagulologia jest dziedziną diagnostyki laboratoryjnej, która służy ocenie zaburzeń krzepnięcia krwi, czyli weryfikuje zdolność do zatrzymania krwawień, ale także obrazuje efekt nadmiernego aktywowania krzepnięcia lub za słabe jego hamowanie. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z niepohamowanym, obfitym krwawieniem, natomiast w drugim obserwujemy możliwość powstawania zatorów, które mogą powodować udary bądź zawały. Badania te służą również do monitorowania działania i stężeń niektórych leków.
![](/media/lib/579/n-grimm1-6389084f8f650547d6280a25e11c97f2.jpg)
W Poznaniu znaleziono cenne książki z prywatnej kolekcji braci Grimmów
26 kwietnia 2024, 07:23W Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu odkryto 27 książek z prywatnej kolekcji braci Grimmów. Dotychczas woluminy te uważano za zaginione w czasie wojny. To kolejne książki słynnych pisarzy, które zidentyfikowano w Poznaniu. O tym, że mamy w zbiorach dzieła należące wcześniej do braci Grimm, wiemy już od 2002 roku, kiedy zidentyfikowaliśmy pierwsze sześć woluminów. Powstał wówczas katalog inkunabułów, opracowany przez prof. Wiesława Wydrę, który zawiera ich opis, mówi kustosz Renata Wilgosiewicz-Skutecka z Biblioteki Uniwersyteckiej.
![](/media/lib/579/n-butelki3-c0cbc34c552d14a8205b14bbcaf49b7c.jpg)
Pod podłogą domu Waszyngtona znaleziono dwie butelki wina sprzed 250 lat
25 kwietnia 2024, 15:00Podczas remontu Mount Vernon, posiadłości pierwszego prezydenta USA George'a Washingtona, archeolodzy znaleźli w piwnicy dwie nietknięte butelki europejskiego wina. Ciemnozielone butelki były w pozycji pionowej, były zapieczętowane i zawierały płyn. Ich kształt odpowiada charakterystycznemu stylowi butelek z lat 40. i 50. XVIII wieku. Znajdowały się w zagłębieniu, na którym w latach 70. ułożono podłogę z cegieł.
![](/media/lib/578/n-ekonomia-e3cf35b63ff30da6e77376480067be2e.jpg)
Świat traci 19% dochodów z powodu zmian klimatu
22 kwietnia 2024, 17:02Specjaliści z Poczdamskiego Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu szacują, że nawet gdybyśmy od jutra radykalnie zmniejszyli emisję CO2, to do roku 2050 zmiany klimatu będą powodowały rocznie 19-procentową utratę globalnego dochodu. Oznacza to, że średnia roczna strata wyniesie 38 bilionów USD w porównaniu ze scenariuszem, gdyby zmiany klimatu nie zachodziły. Jest ona powodowana przede wszystkim wzrostem temperatur, ale również ich zmiennością oraz zmianami w opadach. Są jednak kraje, dla których ocieplenie klimatu jest ekonomicznie korzystne.
![](/media/lib/578/n-sygnal-066834221b6d41238bb802f510900354.jpg)
Niezwykły sygnał z kosmosu. Kompaktowy obiekt z „luki masy” zderzył się z gwiazdą neutronową
19 kwietnia 2024, 11:57Caltech poinformował właśnie, że przed rokiem wykrywacze fal grawitacyjnych zarejestrowały sygnał GW230529 pochodzący ze zderzenia dwóch obiektów. Jednym była prawdopodobnie gwiazda neutronowa. Drugim zaś, znacznie bardziej interesującym naukowców, prawdopodobnie czarna dziura o masie 2,5–4,5 masy Słońca. Sygnał jest dlatego tak intrygujący, że masa tego drugiego obiektu mieści się w zakresie luki masy pomiędzy gwiazdami neutronowymi a czarnymi dziurami.
![](/media/lib/578/n-eic-258a5827da57e403ebe14dfeff2c31b2.jpg)
Ruszył kolejny etap prac nad Zderzaczem Elektron-Jon
18 kwietnia 2024, 16:44Świat fizyki ma kolejne powody do radości. Ledwie poinformowaliśmy o rozpoczęciu napełniania argonem ProtoDUNE, a dowiedzieliśmy się, że amerykański Departament Energii zezwolił na rozpoczęcie kolejnej fazy prac nad Zderzaczem Elektron-Jon (Electron-Ion Collider, EIC), urządzeniem, które będzie badało najpotężniejsze oddziaływania podstawowe we wszechświecie, a w które zaangażowani są też Polacy. Przejście do etapu zwanego „critical decision 3A” pozwala na dokonywanie zakupów wyposażenia, usług i materiałów potrzebnych do powstania EIC.
![](/media/lib/578/n-dune1-b4332ca3b1bb75911b8117effb5945fb.jpg)
Napełnianie argonem ProtoDUNE rozpoczęte. To wstęp do zakończenia prac nad gigantycznym DUNE
17 kwietnia 2024, 09:49W CERN-ie rozpoczęło się napełnianie ProtoDUNE, prototypu Deep Underground Neutrino Experiment (DUNE), budowanego w USA gigantycznego wykrywacza neutrin. Napełnianie ciekłym argonem jednego z dwóch detektorów ProtoDUNE potrwa niemal dwa miesiące. Komora jest olbrzymia, ma rozmiary trzypiętrowego budynku. Napełnianie drugiej komory rozpocznie się jesienią. A wszystko po to, by przetestować technologie, które będą wykorzystywane w DUNE, rozciągającym się na 1300 kilometrów eksperymencie, w skład którego wchodzi zespół detektorów wielkości 7-piętrowych budynków mieszczących dziesiątki tysięcy ton argonu.